Por favor, use este identificador para citar o enlazar este ítem:
http://repositorio.ufc.br/handle/riufc/82661| Tipo: | Dissertação |
| Título : | A realidade aumentada como ferramenta no ensino de anatomia da orelha humana |
| Título en inglés: | Augmented reality as a tool in teaching human ear anatomy |
| Autor : | Castro, Cesar Augusto Corchuelo |
| Tutor: | Barreto, João Erivan Façanha |
| Co-asesor: | Cerqueira, Gilberto Santos |
| Palabras clave en portugués brasileño: | Realidade Aumentada;Anatomia;Orelha;Universidades;Tecnologia Educacional |
| Palabras clave en inglés: | Augmented Reality;Anatomy;Ear;Universities;Educational Technology |
| Áreas de Conocimiento - CNPq: | CNPQ::CIENCIAS BIOLOGICAS::MORFOLOGIA |
| Fecha de publicación : | 2025 |
| Citación : | CASTRO, Cesar Augusto Corchuelo. A realidade aumentada como ferramenta no ensino de anatomia da orelha humana. Dissertação (Mestrado em Ciências Morfofuncionais) – Faculdade de Medicina, Universidade Federal do Ceará, Fortaleza, 2025. Disponível em: http://www.repositorio.ufc.br/handle/riufc/ 82661. Acesso em: 23 set. 2025. |
| Resumen en portugués brasileño: | O aprendizado da anatomia do órgão auditivo humano apresenta desafios significativos para os estudantes, devido à sua complexidade estrutural e funcional. A compreensão de suas partes internas e de seus mecanismos exige detalhamento e precisão, muitas vezes difíceis de alcançar apenas com métodos tradicionais de ensino. A aplicação de tecnologias como a Realidade Aumentada surge como uma solução inovadora, proporcionando uma experiência imersiva e facilitando a compreensão desse conteúdo. Objetivo: Esta pesquisa tem como objetivo desenvolver um aplicativo educacional com base em tecnologia de Realidade Aumentada (RA) para o ensino do órgão auditivo humano, bem como avaliar sua eficácia pedagógica em comparação com métodos tradicionais de ensino. Metodologia: Os participantes foram solicitados a preencher dois formulários, um questionário socioeconômico, e o formulário de pré-teste com 16 perguntas de múltipla escolha, que foi aplicado antes de receber a aula sobre a anatomia da orelha humana. Depois da aula, foi aplicado o formulário de pós-teste com o objetivo de verificar a apreensão basal do conhecimento de cada participante, junto com entrevistas semiestruturadas para obter informações sobre as percepções qualitativas dos estudantes sobre o uso do aplicativo. Para o processamento estatístico dos dados obtidos, foram aplicados os testes Shapiro-Wilk para comprovar a normalidade e o Testes de Wilcoxon e Kruskal-Wallis para validação de hipótese, com um nível de significância α = 0,05 para comparar os resultados do grupo controle e experimental, junto com a técnica de Análise de conteúdo de Bardin para o processamento qualitativo das entrevistas. A pesquisa foi realizada com estudantes de graduação de primeiro ano dos programas de enfermagem e farmácia (n=80) da Universidade Federal do Ceará (UFC), os quais foram divididos em 2 grupos assim: Grupo experimental (n=38), e Grupo controle (n=42). Resultados: Foi comprovado um efeito positivo significativo tanto no grupo experimental quanto no grupo controle quando comparados com o pré-teste (p<0.001). Ao comparar os grupos experimental e controle não foi comprovada uma diferença estatística significativa, tanto para os préteste de cada grupo (p = 0.4593) quanto o pós-teste de cada grupo (p = 0.8960), mostrando que o aplicativo teve a mesma eficácia quando comparado ao método de ensino tradicional. Os participantes destacaram durante as entrevistas que houve maior compreensão espacial das relações anatômicas e um maior engajamento com o uso do aplicativo em comparação com o ensino tradicional, tornando o processo de aprendizado mais claro, inovador, dinâmico e interativo, o que faz que a ferramenta sirva como um complemento importante às aulas práticas e teóricas. Conclusão: Neste estudo foi comprovado que o uso da realidade aumentada permite o aprendizado eficiente da anatomia do órgão auditivo e melhora significativamente o engajamento dos participantes, porém outros estudos precisam ser realizados com outros órgãos do corpo humano e em outras áreas relacionadas à saúde. |
| Abstract: | Learning the anatomy of the human auditory organ presents significant challenges for students due to its structural and functional complexity. Understanding its internal parts and mechanisms requires detail and precision, which is often difficult to achieve with traditional teaching methods alone. The application of technologies such as Augmented Reality emerges as an innovative solution, providing an immersive experience and facilitating the understanding of this content. Objective: This research aims to develop an educational application based on Augmented Reality (AR) technology for teaching the human auditory organ, as well as to evaluate its pedagogical effectiveness in comparison with traditional teaching methods. Methodology: Participants were asked to complete two forms, a socioeconomic questionnaire, and the pre-test form with 16 multiple-choice questions, which was administered before receiving the class on the anatomy of the human ear. After the class, the post-test form was administered with the aim of verifying the baseline understanding of each participant's knowledge, along with semi-structured interviews to obtain information on the qualitative perceptions of the students regarding the use of the application. For the statistical processing of the data obtained, the Shapiro-Wilk tests were applied to verify normality and the Wilcoxon and Kruskal-Wallis tests to validate the hypothesis, with a significance level of α = 0.05 to compare the results of the control and experimental groups, together with the Bardin content analysis technique for the qualitative processing of the interviews. The research was carried out with first-year undergraduate students of the nursing and pharmacy programs (n = 80) of the Federal University of Ceará (UFC), who were divided into 2 groups as follows: Experimental group (n = 38), and Control group (n = 42). Results: A significant positive effect was proven in both the experimental group and the control group when compared to the pre-test (p < 0.001). When comparing the experimental and control groups, no statistically significant difference was found, either for the pre-test of each group (p = 0.4593) or the post-test of each group (p = 0.8960), showing that the application was equally effective when compared to the traditional teaching method. During the interviews, participants highlighted that there was a greater spatial understanding of anatomical relationships and greater engagement with the use of the application compared to traditional teaching, making the learning process clearer, more innovative, dynamic and interactive, which makes the tool serve as an important complement to practical and theoretical classes. Conclusion: This study demonstrated that the use of augmented reality allows for efficient learning of the anatomy of the auditory organ and significantly improves participant engagement, but further studies need to be carried out with other organs of the human body and in other areas related to health. |
| URI : | http://repositorio.ufc.br/handle/riufc/82661 |
| ORCID del autor: | https://orcid.org/0000-0003-3812-8950 |
| Lattes del autor: | http://lattes.cnpq.br/9138502657977278 |
| ORCID del tutor: | https://orcid.org/0000-0003-2971-8481 |
| Lattes del tutor: | http://lattes.cnpq.br/1635186938593801 |
| ORCID del co-asesor: | https://orcid.org/0000-0001-6717-3772 |
| Lattes del co-asesor: | http://lattes.cnpq.br/6780676773042373 |
| Derechos de acceso: | Acesso Aberto |
| Aparece en las colecciones: | DMO - Dissertações defendidas na UFC |
Ficheros en este ítem:
| Fichero | Descripción | Tamaño | Formato | |
|---|---|---|---|---|
| 2025_dis_caccastro.pdf | 2,81 MB | Adobe PDF | Visualizar/Abrir |
Los ítems de DSpace están protegidos por copyright, con todos los derechos reservados, a menos que se indique lo contrario.